Κατά την κάθοδο των Δωριέων στην Πελοπόννησο περί τον 12ο αιώνα π.Χ. η περιοχή της Ανδανίας συνεχίζει να αποτελεί το επίκεντρο της Μεσσηνίας και επιλέγεται από τον Ηρακλειδή βασιλιά Κρεσφόντη ως έδρα των ανακτόρων του. Μέχρι το Β’ Μεσσηνιακό Πόλεμο (685 – 668 π.Χ), η πόλη ακμάζει και έχει μεγάλη θρησκευτική σημασία αφού εκεί τελούντο τα Ανδανιακά Μυστήρια, τα οποία ο Παυσανίας θεωρούσε δεύτερα σε σειρά σεμνότητας μετά τα Ελευσίνια.
Αποτέλεσε ακόμα, την γενέτειρα του θρυλικού Αριστομένη, του δεύτερου πιο σπουδαίου ήρωα της αρχαιότητας μετά τον Αχιλλέα σύμφωνα με το Σαράντο Καργάκο. Ο Αριστομένης ηγήθηκε της εξέγερσης εναντίον των Σπαρτιατών και οργάνωσε πρωτοφανείς για την εποχή καταδρομικές επιθέσεις στη Λακεδαίμονα, καταφέρνοντας μάλιστα να εισέλθει απαρατήρητος στον πιο κεντρικό ναό της Σπάρτης και να αφιερώσει λάφυρα. Όταν όμως ο πόλεμος πήρε αρνητική τροπή για τους Μεσσηνίους, ο Αριστομένης αποφάσισε να εγκαταλείψει τη φυσικώς ανοχύρωτη θέση της Ανδανίας και κλείστηκε στο κάστρο της Είρας, πάνω από το σημερινό Κακαλέτρι. Μετά από 11 χρόνια πολιορκίας το κάστρο αλώθηκε και κυριεύτηκε η Μεσσηνία, η οποία παρέμεινε υποδουλωμένη στους Σπαρτιάτες μέχρι τη μάχη των Λεύκτρων το 371 π.Χ.
Στα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ. ο Παυσανίας συναντά μόνο ερείπια της πόλης.
Η Ανδανία με τις ονομαστές πηγές της.
Ο Παυσανίας κατά την περιήγηση του στο Στενυκληρικό Πεδίο, σε κεντρικό σημείο του οποίου βρίσκεται σήμερα η αρτεσιανή πηγή μας, κάνει αναφορά σε πηγή που αναβλύζει νερό («ύδωρ δε άνεισι εκ πηγής») στο Καρνάσιον άλσος και λίγο παρακάτω στο δρόμο προς Κυπαρισσία, αναφέρει και δεύτερη πηγή, την οποία κατονομάζει ως «Αχαΐα».
Τον υδάτινο πλούτο της Μεσσηνία καταμαρτυρεί και ένας χρησμός που περιέγραφε τη Μεσσηνία ως «δαμασμένη από βροντές και νεροποντές» («οι τ’ από Μεσσήνης πατάγω κρουνοίς τε δαμείσης»).
Η τοποθεσία της Ανδανίας
Η τοποθεσία της Ανδανίας παραμένει μέχρι σήμερα ένα άλυτο μυστήριο. Οι επικρατέστερες εκδοχές την τοποθετούν είτε νοτιοανατολικά του Δεσύλλα είτε μεταξύ Κωνσταντίνων και Πολίχνης.
Ο Παυσανίας την τοποθετεί 8 σταδίους, δηλαδή 1.488 μέτρα δυτικά από το Χάραδρο ποταμό. Το εργοστάσιό μας βρίσκεται στα 2.500 μέτρα περίπου…
Η ετυμολογία του ονόματος
Λόγω της μακραίωνης ιστορίας της, το πιο πιθανό είναι αυτό το τοπωνύμιο να είναι προελληνικής προέλευσης και να μην ετυμολογείται. Αν ονομάστηκε όμως έτσι από τους Δωριείς, τότε θα πρέπει να προέρχεται από το ρήμα «ανδάνω» που σημαίνει «είμαι αρεστός σε κάποιον», κάτι που καθιστά την ονομασία αυτή την πλέον κατάλληλη για το νερό μας.
Βιβλιογραφία:
- Παυσανία Ελλάδος Περιήγησις, Μεσσηνιακά
- Στράβωνος Γεωγραφικά, Βιβλίο Η
- https://lsj.gr/wiki/ἁνδάνω
- https://aristomenismessinios.blogspot.com/2014/09/blog-post_12.html